Jaarstukken2016

Toelichting

1. Baten en lasten grondexploitaties

De gerealiseerde baten en lasten op de grondexploitaties zijn lager dan begroot. De oorzaak hiervan is tweeledig. Ten eerste is het een keuze om in de grondexploitatieportefeuille rekening te houden met overprogrammering (circa 30%) om te zorgen dat er voldoende planaanbod is om in een jaar aan de vraag te kunnen voldoen. Deze overprogrammering (hogere raming) vertaalt zich in een verhoudingsgewijze even grote verhoging van de investeringen (lasten) als van de desinvesteringen (baten). Voor het resultaat op het product is deze afwijking ten opzichte van de begroting saldoneutraal, omdat de niet gerealiseerde baten en lasten doorschuiven naar de daaropvolgende jaren. Op portefeuilleniveau wordt getracht deze budgetovermaat binnen de grondexploitaties te beperken, maar de overmaat is nooit helemaal te voorkomen.
Een tweede oorzaak ligt in de wijze waarop in de begroting keuzes rondom budgetsturing zijn gemaakt. De werkwijze van budgetsturing vereist dat voor een aangegane verplichting (bijv. een aanbesteding) het volledige budget beschikbaar is, ook als de besteding over meerdere jaren is verspreid. De last moet dan dus feitelijk in het lopende boekjaar worden begroot terwijl de realisatie (deels) pas in latere jaren plaatsvindt.

2. Resultaatnemingen grondexploitaties

De resultaatnemingen zijn op te delen in winstnemingen, verliesnemingen en mutaties in de voorzieningen. Het verschil tussen de begrote en gerealiseerde resultaatnemingen bedraagt € 14,2 mln. Dit is conform de kwalitatieve prognose die in de 10-maands brief is afgegeven.

In onderstaande tabel wordt per type resultaatneming het verschil tussen begroting en realisatie gepresenteerd.

Normaliter worden geen resultaatnemingen geraamd. In het kader van de wijzigingen in de wet- en regelgeving (Besluit Begroting en Verantwoording (BBV)) zijn in 2016 wel ramingen opgenomen.

In onderstaande tabel is een specificatie van het verloop van de voorzieningen opgenomen. Na het overzicht wordt per voorziening een korte toelichting gegeven. Omdat niet alle mutaties in de voorzieningen over de exploitatie lopen, wijkt de mutatie in het verloop af van de mutatie in de voorzieningen zoals gepresenteerd bij de resultaatnemingen.

A. Voorziening negatieve grondexploitaties in voorbereiding
Voor de grondexploitaties in voorbereiding (Niet In Exploitatie Genomen Gronden (NIEGG’s)) is met ingang van 1-1-2016 een stelselwijziging doorgevoerd (zie voor een nadere toelichting de waarderingsgrondslagen). In de beginbalans 2016 is de stelselwijziging eveneens doorgevoerd, dit verklaart het verschil tussen eindbalans 2015 en beginbalans 2016. De voorziening verliesgevende grondexploitaties in voorbereiding is daarmee komen te vervallen.
Voor de grondexploitaties die in 2016 in uitvoering zijn gegaan en waren opgenomen onder de NIEGG’s is de voorziening nu opgenomen in de voorziening negatieve Grondexploitaties. Voor de overige NIEGG's is voor de resterende boekwaarde eind 2016 verlies genomen.

B. Voorziening negatieve grondexploitaties in uitvoering
Deze voorziening dekt het verwachte toekomstige tekort op de verliesgevende grondexploitaties af.
Het verschil tussen de stand per 31-12-2015 en de stand per 01-01-2016 komt voort uit stelselwijziging NIEGG’s (zie onderdeel A voor een nadere onderbouwing).

C. Voorziening woningbouw
De voorziening woningbouw is nodig is om de overmaat in de programmering financieel af te dekken. Deze voorziening wordt berekend op gebiedsniveau.

D Voorziening verlegregeling
Deze voorziening is gevormd om het risico af te dekken van de civiel- en bestuursrechtelijke procedure tussen Eneco en de gemeente Rotterdam. Voor projecten die al zijn uitgevoerd en waarop door Eneco op een aanwijzingsbesluit van de gemeente een bezwaarschrift is ingediend dan wel ingediend gaat worden, wordt een voorziening getroffen. De voorziening wordt jaarlijks verhoogd met de wettelijke rente. In 2016 is derhalve een bedrag van € 1,121 mln gedoteerd.
Omdat de voorziening geen directe (financiële) relatie heeft met de grondexploitaties wordt de voorziening met ingang van 2016 als voorziening onder de vaste passiva gepresenteerd.

3. BBV-wijzigingen rente-effect

Het bij de voorjaarsnota 2016 begrote financiële effect van € 8 mln ten gevolge van de wijzigingen in de wet- en regelgeving (Besluit Begroting en verantwoording (BBV)) rondom de toe te rekenen rente aan grondexploitaties treedt pas op in 2017 en verder. Hierdoor ontstaat een positief resultaat over 2016 van € 8 mln. Tegenover de begroting van € 8 mln staat immers in 2016 geen realisatie.

4. Overige effecten

Het resterende verschil van € 207 kent meerdere oorzaken. De meeste oorzaken zijn incidenteel van aard. Het betreft o.a. vrijval van de voorziening dubieuze debiteuren (€ 237), (gedeeltelijke) vrijval voorziening Grondbank €107) lagere apparaatslasten op zowel de vaste als de tijdelijke bezetting (€ 922). Dit laatste vertaalt zich ook in een lagere dekking dan begroot (- € 1.3 mln). Voorts betreft het diverse overige kleinere effecten die optellen tot € -34.

5. Lagere onttrekking reserve IFR (Investeringsfonds Rotterdam)

Door scopewijzigingen binnen de grondexploitatie Sportcampus en het uitnemen van de investeringen in de buitenruimte is per 31-12-2016 een lagere verliesvoorziening nodig dan gevormd per 31-12-2015. De vrijval is teruggestort naar het IFR (€ 2,895 mln).
Voor M4H heeft een onttrekking plaatsgevonden van € 1,89 mln die niet in de begroting was opgenomen.
De uitvoering/realisatie van de diverse projecten (o.a. Hart van Zuid) is conform verwachting, maar komt niet volledig overeen met de geraamde fasering in jaarschijven. Dit heeft geresulteerd in een lagere onttrekking in 2016 van € 548.

6. Lagere onttrekking reserve BIR (Bestemmingsreserve Investeringen Rozenburg)

De onttrekkingen zijn nagenoeg conform begroting gerealiseerd.

7. Lagere onttrekking reserve ISV (Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing)

De uitvoering/realisatie van de diverse projecten (o.a. 2^e fase Beijerlandselaan en bodemsanering van de KPSV-locaties) is conform verwachting, maar komt niet volledig overeen met de geraamde fasering in jaarschijven. Dit heeft geresulteerd in een lagere onttrekking in 2016 van € 872.

8. Lagere onttrekking reserve Inrichting Buitenruimte Gebieden

De onttrekkingen zijn nagenoeg conform begroting gerealiseerd.

9. Lagere onttrekking reserve Investeringsprojecten zonder gronduitgifte

De uitvoering/realisatie van de diverse projecten (o.a. Rotterdam CS) is conform verwachting, maar komt niet volledig overeen met de geraamde fasering in jaarschijven. Dit heeft geresulteerd in een lagere onttrekking in 2016 van € 2.826.

10. Onttrekkingen op exploitatieprojecten

De lagere onttrekking aan de reserves voor de exploitatieprojecten leidt tot lagere lasten in 2016. Per saldo gaat het om een bedrag van € 287 aan lagere lasten.

11. Onttrekkingen op balansprojecten

Voor de projecten die op de balans staan leidt een lagere onttrekking aan de reserves niet direct tot lagere exploitatielasten, maar tot een lagere activering.